عوامل موثر بر رضایت زناشویی (مهارت دوم: ارتباط زناشویی

مهارت دوم: ارتباط زناشویی

 ارتباط زناشویی[1]  : این مقیاس به احساسات، اعتقادات و نگرش های شخص، نسبت به نقش ارتباط در تداوم زناشویی مربوط می شود.

مرور تکالیف قبلی

سخنرانی: عوامل موثر بر ارتباط زناشویی

بحث گروهی

تکنیک

تکلیف

مرور تکالیف قبلی

مهارت و تکلیف ارائه شده در جلسه قبلی به صورت خلاصه تشریح و بازنگری شود.

سخنرانی: عوامل موثر بر ارتباط زناشویی

از جمله انواع ارتباطات بین انسان ها، ارتباط با جنس متفاوت ( مرد با زن) است که علاوه بر تداوم نسل و کمال گرایی ، حس ماندگاری و جاودان بودن از طریق اولاد، می توان در برطرف نمودن نیازهای عاطفی طرف مقابل تاثیر به سزایی داشته باشد.

متداول ترین نوع ارتباط در جوامع بشری از طریق ازدواج رسمی و محدودی از نوع دیگر است که می توان هم خوابگاهی، همجنس گرایی و… را نام برد.

برای رسیدن به یک زوج مناسب و نیز تداوم ارتباط، معیارهای را باید رعایت نمود. اگرچه، ساده به نظر می رسند ولی می تواند در شروع ارتباط و تداوم زندگی مشترک  تاثیر گذار باشند. البته بروز تعارض در روابط انسان ها با یکدیگر اجتناب ناپذیر است؛ یعنی بحث، جدل و مشاجره در تمام رابطه ها بروز پیدا می کند (اومبل، 1969) ولی نتایج تحقیقات نشان داده است که مهارت های زندگی در تداوم ارتباط تاثیر معنی داری دارد.( مرادی، شنایی و معنوی، 1385) و نیز آموزش این مهارت ها در افزایش کارآمدی و تداوم ارتباط موثر و زندگی مشترک اهمیت به سزایی دارد.( طهرانی، 1384) و نیز دانشمندان به اهمیت آموزش در یادگیری مهارت های اجتماعی تاکید کرده اند.( ساروخانی، 1386)

از جمله مواردی که فرد باید در شروع ارتباط به آنها اهمیت دهد می توان: داشتن اعتماد به نفس، سعی در شناخت طرف مقابل، حفظ آرامش و خونسردی در رابطه و صداقت را نام برد.

در حین زندگی نیز مواردی وجود دارد که شاید  بی اهمیت یا کم اهمیت جلوه نماید و خانواده ها درباره آن به تحقیق نپردازند ولی وجود  این معیارها و رعایت آنها می تواند، تضمین کننده زندگی مشترک باشد.

زندگی مشترک یک فرایندی است که جنبه های فردی، ارتباطی، فرهنگی، اقتصـادی و اعتقـادی را در بر می گیرد. افرد برای شروع زندگی باید به حداقل آنها توجه داشته باشند تا در طول زندگی با مشکل مواجه نشوند.

در زمینه ارتباط زناشویی بحث های فراوانی وجود دارد که در این مبحث به آنها خواهیم پرداخت. از جمله موارد می توان به اعتقادی و فرهنگی که در آن ازدواج صورت می گیرد باید دانست که جایگاه خانواده و اعتقاد افراد جامعه نسبت به ازدواج چیست؟ و این که هر کسی چه مسئولیتی در قبال همسر خود دارد .

احساسات شما نسبت به همسرتان می تواند شکل زندگی و چارچوب کلی آن را شکل دهد که در این جا از طریق گفتگو به بررسی احساسات، اعتقادات و نگرش های شما نسبت به همسرتان می پردازیم.

بحث گروهی

به صورت کلی احساس خود را نسبت به ازدواج صورت گرفته و نگرش خود را به این موضوع بیان کنید.

البته سعی کنید از باورهای و اعتقادات، موانع و مزایایی این ارتباط و نگرشتان نسبت به این موضوع به طور خلاصه صحبت کنید.

تکنیک:

1-   مهارت برقراري رابطه‌ي موثر

آيا تا به‌حال فكر كرده‌ايد كه چرا با ديگران ارتباط برقرار مي‌كنيم؟

همه ما از اطرافيان خود انتظار داريم در هنگام بروز مشكلات به ما كمك كنند. ما دوست داريم ديگران در خوشي‌ها و نگراني هايمان شريك شده و ما در مسير رشد و كمال ياري دهند. ارتباط موثر موجب شكوفايي انسان مي‌شود. ما با ايجاد ارتباط هويت خود را پيدا كرده،  پيوندهاي خود را عميق‌تر ساخته و مشكلات را رفع مي‌كنيم.

ارتباطات، نيازهاي اوليه ي ، امنيت و آرامش را برطرف مي‌كند زيرا ما نياز به معاشرت با ديگران و پذيرش و تاييد آنها داريم .  نقطه‌ي مقابل آن نياز ، تنهايي است كه احساس دردناكي است. ارتباط از ابزارهايي است كه به كمك آن مي‌توانيم بفهميم چه كسي هستيم و چه كسي مي‌توانيم باشيم؟ ما نظر و برداشت ديگران در مورد خويش را جويا شده و اين فرايند نگريستن به خود از دريچه‌ي چشم ديگران تا ابد ادامه دارد.از طريق ارتباط ، پيام‌هاي خود را به ديگران منتقل مي‌كنيم و پيام‌هاي آن را دريافت مي‌كنيم.

اصول ارتباطي

·    ما نيازمند برقراري ارتباط هستيم. هرگاه افراد دور هم جمع شوند با يكديگر ارتباط برقرار مي‌كنند؛ زيرا ‌آنچه انجام داده و مي‌گوييم و انجام نداده و نمي‌گوييم توسط ديگران تفسير مي‌شود.ما پيوسته با ديگران ارتباط داريم، چه قصد ارتباط داشته باشيم و چه نداشته باشيم.

·         ارسال و دريافت پيام داريم زيرا كلماتي كه برزبان مي‌آوريم، بيشتر از آنچه تصور مي‌كنيم حاوي پيام هستند. حجم و آهنگ صدا ، نوع نگاه كردن ، وضعيت ايستادن و … همگي به شنونده كمك مي‌كنند تا كلمات ما را تفسير كنند و پيام آن را دريابند.

·    ارتباط در واقع همان پيامي است كه دريافت مي‌شود نه آن پيامي كه ارسال شده است.بسيار اتفاق افتاده است كه يك پيام به آساني مغاير با منظور ما دريافت مي‌شود.به بياني ديگر، صرفاً حسن نيت ما در ارسال  پيام كافي نيست، بلكه عملكرد و بيان ما بايد نيت خير خواهانه‌مان را منتقل كند.

·    آغاز پيام، نحوه‌ي ارتباط را تعيين مي‌كند. تنها، چند كلمه اول صحبت ما مي‌تواند باعث ايجاد نوعي بي‌اعتنايي، عدم توجه، عصبانيت، حالت تدافعي و عدم پذيرش توسط  مخاطبان‌مان گردد. پس قسمتي از موقعيت هر نوع پيام به نحوه‌ي آغاز آن پيام بستگي دارد.

·    ما بايد همان گونه كه پيام‌ها را دريافت ‌مي‌كنيم، آنها را ارسال نماييم. يك ارتباط موفق داراي دو عنصر اساسي است. دادن اطلاعات مفيد و گرفتن اطلاعات مفيد. ما مي‌خواهيم نظر خود را به وضوح و خيلي روشن براي ديگران بيان كنيم، اگر همه‌ي كارمان فقط اين باشد در اين‌‌صورت هيچ‌گونه ارتباطي برقرار نمي‌شود.

·    براي ايجاد يك رابطه‌ي موفق بايد نظرات ديگران را نيز به وضوح دريافت كرده نقطه نظرات طرف مقابل رابشنويم و درك كنيم.

موانع برقراري ارتباطي

در درون و برون موانعي وجود دارد كه باعث محدود كردن ارتباطات ما و ارتباطات صحيح را مختل مي‌سازند. علاوه براين تفاوت‌هاي فرهنگي، قومي، نژادي، خانوادگي نيز از جمله سدهاي ارتباطي هستند.

موانع دروني يا ذهني زماني به وجود مي‌آيد كه نتوانيم واقعيت‌هاي بيروني را به همان شكلي كه اتفاق مي‌افتد درك كنيم.

هرچه باورها و عقايد و به طور كلي ساختارهاي ذهني ما منعطف تر باشد و بتواند به طور مناسب با شرايط و موقعيت‌ها تغيير كند به همان ميزان احتمال درك واقعي رويدادها بيشتر شده، امكان خطاهاي شناختي نيز كمتر خواهد شد.

بنابراين هر وقت احساس كرديد كه با يك شخص حقيقي حرف نمي‌زنيد بلكه با تصويري كه از او در ذهنتان ساخته‌ايد در حال گفت و شنود هستيد. چند لحظه درنگ كنيد و بيانديشيد كه چه عقيده‌اي در ذهن شما حاكم است؟ آن گاه به ارزيابي و پالايش پندارهاي غلط بپردازيد، ايده‌هاي نادرست را حذف كرده  و به جاي آن اعتلاي برخواسته از منطق و تجربه را بنشانيد. پس بكوشيد كه مردم و امور گوناگون را همان‌ طور كه هستند، مشاهده‌ كنيد.

ساير موانع ارتباطي عبارتند از:

ارزيابي شتاب زده‌، نتيجه گيري عجولانه، پيشداوري ، تفكرقالبي و كليشه‌اي ، تعصب، افكار خشك، بزرگ‌نمايي، تعميم.

(اين مهارت به فرد كمك مي‌كند تا بتواند نظرها ، عقايد، خواسته‌ها ، نيازها و هيجان‌هاي خود را ابراز و به هنگام نياز از ديگران درخواست كمك و راهنمايي نمايد.

مهارت تقاضاي كمك و راهنمايي گرفتن از ديگران در مواقع ضروري از عوامل مهم يك رابطه‌ي سالم است).   

2-   مهارت روابط بين فردي

يكي از نشانه‌هاي سلامت رواني، وجود روابط سالم بين فردي است. روابط گرم و صميمي با انسان‌هاي ديگر منبع اعتماد ، راحتي و آسايش هر كدام از ماست. حمايت اجتماعي در واقع پيوند‌هاي اجتماعي ميان افراد است كه باعث ايجاد امنيت، آرامش، اهميت و احترام در افراد مي‌شود. براي بهره‌گيري از اين شبكه ارتباطي بايد برخي مهارت ها را آموخت. مهارت‌هايي كه به ايجاد روابط بهتر ما با ديگران كمك مي‌كند. در چنين فضايي افراد بر اين باورند كه تنها نيستند و متعلق به گروهي از انسان‌ها مي‌باشند كه در مواقع ضروري مي‌توان از آنها كمك گرفت.

مهارت ارتباطات اجتماعي سه دسته‌اند:

1- مهارت‌هاي اصلي ارتباط با ديگران: كلامي و غير كلامي

الف) مهارت‌هاي كلامي: بيان افكار، احساسات ، خواسته‌ها و آنچه در ذهن ما مي‌گذرد به مخاطب خود و متقابلاً شناخت افكار و خواسته‌هاي آنها  را شامل مي‌شود براي دستيابي به مهارت كلامي بايد بر مهارت‌هاي زيربنايي آن تسلط يافت:

مهارت گوش دادن:  براي كسب اطلاعات خوب و سودمند، كيفيت گوش كردن مهم مي‌باشد.  تنهـا شنيدن سخنان ديگران كافي نيست. سوالاتي كه مطرح مي‌كنيم، حالات و حركات ما، همگي در دقيق گوش كردن موثر است. دقيق گوش كردن را بايد آموخت. نكاتي مانند توجه كردن، صبور بودن، خلاصه‌كردن سخنان گوينده، تفسير گفته‌هاي او و پاسخ‌هاي مناسب دادن را بايد رعايت كرد.

مهارت صحبت كردن: ما از طريق صحبت كردن مي‌توانيم افكار، علايق، احساسات و خواسته‌هاي خود را براي ديگران بيان كنيم. تنها صحبت كردن مهم نيست، بلكه چگونه صحبت كردن اهميت دارد. براي خوب صحبت كردن رعايت نكات زير ضروري است:

3-  وقتي با ديگران صحبت مي‌كنيد بايد حتماً به آنها نگاه كنيد و ارتباط چشمي برقرار سازيد . خجالت كشيدن نبايد مانعي براي اين ارتباط باشد.

4-    براي اينكه ديگران بتوانند به راحتي به حرف‌هاي ما گوش دهند بايد با تن صداي مناسبي صحبت كنيم.

5-    هنگام صحبت كردن متكم وحده نبوده و اجازه صحبت به ديگران بدهيم.

6-    دقيقاً پيرامون يك موضوع خاص صحبت كنيم نه اينكه هر موضوعي كه به ذهن ما رسيد را بيان كنيم.

كلمات

كلمات در پيامي كه به ديگري منتقل مي‌كنيد، تاثير مثبت فراواني دارند. ممكن است به صورت دستوري و آمرانه، گفتگو را به بحث بكشانند. مي‌توان جملاتي را برگزيد كه بدون پيش داوري و غير مغرضانه باشد. بيان كلماتي دلپذير و مناسب موجب مي‌شود كه فرد با متانت گوش فرا داده، حقايق را جمع بندي كرده  و به فكر حل مساله باشد. در حالي كه كلمات مغرضانه اغلب خشم فرد ديگر را بر‌‌انگيخته و او را به جبهه گيري دعوت ‌كند. كلمات را دقيق و روان انتخاب كنيد، به طوري كه كلمات كوتاه‌، صحيح، پرمحتوا، صريح و مودبانه‌ بوده و مفهوم بيانات خود را به حدس و گمان فرد ديگر واگذار نكنيد. اگر احساس مي‌كنيدمنظور شما را متوجه نشده‌اند با دقت به توصيف مطالب خود بپردازيد.

ب) مهارت‌هاي غير كلامي: بخش اعظم تاثيرات ارتباطي از پيام‌هاي غير كلامي است.

لحن بيان، وضعيت بدن، ميزان ارتباط چشمي كه به آن زبان بدن گفته مي‌شود نقش بسيار مهمي در ارتباطات دارند و استفاده‌ِ صحيح از زبان بدن يك مهارت محسوب مي‌شود اين مهارت خود به دو دسته‌ي صوتي و غير صوتي تقسيم مي‌شود.

مهارت هاي غير كلامي 🙁 عملكرد  مطلوب )

زبان بدن اساس عملكرد شخصي است از هنگامي كه به اين نكته واقف شده ايم  و ارتباط مهم بين جسم و ذهن پيدا شده است زمان زيادي نمي گذرد؛ زيرا شيوه اي كه به كمك آن شما از ارتباط غير كلامي استفاده  مي كنيد نحوه برخورد تان با مسائل در هر حوزه اي  از زندگي تان  را منعكس مي سازد

و بر آن تأثير مي گذارد .

درك زبان بدنتان به شما امكان مي دهد از واكنش هاي عاطفي و ذهني خود آگاه شويد. پيش از هر چيز مي توانيد از برداشتي كه درباره شيوه تفكر، يادگيري و نيز به خاطر سپاري خود داريد شروع كنيد.

مي توانيد به تجزيه و تحليل عواطف خود بپردازيد اين كه چه زماني اين عواطف به سراغتان مي آيند، چه احساسي در باره آنها داريد و اين عواطف چه ارزشي براي شما دارند. رفته رفته روي اين موضوع تمركز كنيد كه چگونه زبان بدن شما مي تواند منعكس كننده شخصيت شما باشد و چگونه بر نحوه  واكنش ديگران نسبت به شما تأثير مي گذارد .

همچنين مي توانيد به جاي آن كه عليه الگوهاي غير كلامي خود بپا خيزيد با به كار گيري درست آنها كارايي خود را در تمامي زمينه ها  افزايش دهيد. به جاي آن كه بي تفاوت از كنار نشانه هاي دروني و بيروني بدنتان بگذريد يا آن ها را ناديده بگيريد به تدريج به اين نشانه ها توجه كنيد و آن چه را مي گويند به كار گيريد.  براي مثال چنان چه عملكرد شما در حد انتظار نيست به جاي ناراحت شدن  بگذاريد  بدنتان  به شما بگويد چگونه از عهده حل مشكل بر آييد .

ذهن ما به هر سويي منعطف شود، بدن ما هم اغلب بدان سو كشيده مي شود ذهن ما هم تابع بدن ما است  و چنان چه به كاري دست مي زنيم افكار و احساسات ما نيز در خدمت بدن  قرار مي گيرند  (كوئيليام  1997 ).

ابراز خشم در زندگي زناشويي  با استفاده از  زبان بدن :

به جاي ناديده  گرفتن خشمتان، به آن توجه كنيد و آن را در درونتان  احساس كنيد  به اين معنا كه به طور دقيق احساسات  درونيتان را بشناسيد و  ببينيد چگونه شدت مي گيرند، آن گاه با قدرت و توانمندي، احساساتتان را بيان كنيد. با صدايي رسا و قاطعانه  صحبت كنيد  اجازه بدهيد حركاتتان  مقتدرانه  و كمي غلو آميز بنمايند.  بگذاريد حالات چهره شما درست آينه احساستان  باشد البته  به هيچ عنوان اجازه پرخاشگري به خود ندهيد. هنگام بحث و گفتگو ، روبروي  يكديگر در فضايي بزرگ  قرار  بگيريد اما در عين حال هرگز از تماس جسماني  غافل نشويد و ارتباط  چشمي را فراموش نكنيد.  از بحث و گفتگو امتناع نكنيد  و محل را ترك نكنيد . اگر به اين شيوه عمل كنيد و آن را ادامه دهيد ظرف مدت  كوتاهي  متوجه مي شويد كه اتفاق عجيبي مي افتد  انرژي  ناشي از خشم در بدنتان را آزاد مي كنيد و به احساسي بهتر  دست مي يابيد. شايد ديگر حرفي براي گفتن نداشته باشيد شايد هر دو از خنده روده بر  شويد يا شايد  خود را  در تخت خواب  ببينيد . اتفاقي كه براي  خيلي از  زوج ها مي افتد .

هر آنچه  اتفاق بيفتد، در هر حال در مورد خشمتان اقدامي كرده ايد  نه آن كه آن را زير فرش زده باشيد تا پنهان بماند  (كوئيليام 79 ) .

A)     مهارت‌هاي صوتي: 

·         چگونگي اداي كلمات، يعني لحن، درجه و سرعت اداي كلمات ما بسيار مهم است.

·         ميزان تاكيدي كه براي روشن‌كردن معناي موضوع داريم مفهوم مطلب را بيان خواهد كرد.

·    كيفيت صوتي صدا همان آهنگ صداي افراد است. برخي گرم و دوستانه، برخي مهربان و صميمي و برخي يكنواخت و …

شما تا چه اندازه‌ سريع سخن مي‌گوييد؟

آيا آنقدر سريع صحبت مي‌كنيد كه كلمات روي هم لغزنده و شنونده را با مشكل مواجه كند؟

يا آن چنان يكنواخت كه شنونده را خسته كند؟

سرعت كلام، به دو عامل بستگي دارد:

موضوع: براي موضوعات پيچيده بايد  شنونده زمان بيشتري براي درك صحبت‌هاي ما داشته باشد.

شنونده: سرعت كلام خود را با سرعت حرف زدن شنونده بايد هماهنگ سازيم.

B)     مهارت‌هاي غير صوتي:

·    حركات: انسان‌ها با بدن خود اطلاعات زيادي راجع به خودشان به ما مي‌دهند. وضعيت و حركات بدني معرف خلق و خوي ماست. مثلاً زماني كه به سخنان ديگران گوش مي‌دهيد با كمي خم شدن به جلو نشان دهيد كه به سخنان‌شان توجه كامل داريد.

·    چشم‌ها: چشم‌هاي ما اطلاعات پيچيده‌اي به ديگران مي‌دهد. براي تشخيص و قضاوت در مورد هيجانات ، صداقت و اعتماد به نفس ديگران به چشم‌هاي آنها نگاه كنيد.

1-    مهارت‌هاي برقراري روابط صميمانه با ديگران

·   مهارت لازم براي شروع ارتباط: بايد به وضعيت ظاهري خود توجه نمائيد زيرا طرز لباس پوشيدن ، پاكيزگي و آراستگي براي مخاطب اهميت دارد. سلام ما همراه با لبخند، از پرسش‌هاي و تعارفات روزمره شروع كرده، از محاسن تعريف و تمجيد كنيم و به علاقه‌مندي مخاطب خود توجه نماييم.

·        ابتدا بايد قالب جملات را كوتاه و ساده انتخاب كرده سپس اطلاعات كلي به مخاطب خود ارائه نماييم.

·   مهارت لازم براي ادامه ارتباط: بايد استقلال دروني داشته باشيم تا در ارتباط‌ با مخاطب وابسته نشويم. درك همدلانه و حمايت گري داشته باشيم يعني فضاي قابل اتكا و مطمئني  را به وجود آورده و در ارتباط خود مثبت ‌گرايي داشته باشيم.

2-    مهارت‌هاي سازگاري با ديگران

بايد به تفاوت‌هاي فردي توجه كرده با وجود همهِ تفاوت‌ها نقطه ‌نظرهاي خود را بيان كرده و به صحبت‌هاي طرف مقابل هم گوش دهيم. مسائل خود را حل كنيم تا با ديگران به تفاهم برسيم و با رعايت صداقت، ادب و تواضع در ارتباط خود با ديگران سازگاري برقرار كنيم.

 (مهارت روابط بين فردي،  به ايجاد روابط بين فردي مثبت با ديگران كمك مي كند. يكي از اين موارد، توانايي ‌ايجاد و ابقاي روابط دوستانه است كه در سلامت رواني و اجتماعي ، روابط گرم خانوادگي به عنوان يك منبع حمايت اجتماعي و قطع روابط اجتماعي نا سالم نقش بسيار مهمي دارد).

تکلیف

از تکنیک ارتباط موثر در زندگی زناشویی بهره ببرید از طریق موارد گفته شده برنامه ارتباطی خود را تنظیم و مشکلات و کاستی های خود را رفع کنید. همواره در زمان ارتباط با دوستان و خانواده همانند یک ارتباط یا جلسه خیلی مهم بر خورد کنید تا از طریق برقراری ارتباط موثر  لحظات شاد و بیاد ماندنی را برای خود و دیگران رقم زنید.

+2

0